Ο Άγγλος χημικός Άρσερ Μάρτιν (Archer Martin) γεννήθηκε σαν σήμερα το 1910
Ο Άρτσερ Τζων Πόρτερ Μάρτιν Archer John Porter Martin, FRS (1 Μαρτίου 1910 - 28 Ιουλίου 2002) πήγε στο σχολείο Bedford και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Ειδικεύτηκε στη βιοχημεία, σε ορισμένες πτυχές των βιταμινών Ε και Β, και σε τεχνικές που έθεσαν τα θεμέλια για διάφορους νέους τύπους χρωματογραφίας. Ανέπτυξε τη χρωματογραφία κατανομής, ενώ εργάζονται για το διαχωρισμό των αμινοξέων, και αργότερα ανέπτυξε τη χρωματογραφία αερίου-υγρού. Μεταξύ πολλών τιμών, έλαβε το βραβείο Νόμπελ το 1952.
Δημοσίευσε πολύ λιγότερα άρθρα απ' ό,τι οι τυπικοί νικητές του Νόμπελ - μόνο 70, αλλά με το ένατο του άρθρο κέρδισε το Νόμπελ. Το Πανεπιστήμιο του Χιούστον τον απομάκρυνε από τη σχολή χημείας το 1979 (όταν ήταν 69 ετών) επειδή δεν δημοσίευε αρκετά.
Η χρωματογραφία είναι μια εργαστηριακή τεχνική για τον διαχωρισμό ενός μείγματος. Το μείγμα διαλύεται σε ένα ρευστό που ονομάζεται κινητή φάση, το οποίο το μεταφέρει μέσω μιας στατικής φάσης από ένα άλλο υλικό στο οποίο προσροφόνται χαλαρά τα συστατικά του μείγματος. Λόγω της διαφορετικής προσρόφησης τα διάφορα συστατικά του μείγματος ταξιδεύουν με διαφορετικές ταχύτητες, προκαλώντας τον διαχωρισμό τους. Οι λεπτές διαφορές στην προσρόφηση που εκφράζεται από τον συντελεστή κατανομής των ενώσεων οδηγούν σε διαφορική συγκράτηση στην στατική φάση και επηρεάζουν έτσι τον διαχωρισμό.
Η χρωματογραφία μπορεί να είναι παρασκευαστική ή αναλυτική. Ο σκοπός της παρασκευαστικής χρωματογραφίας είναι να διαχωριστούν τα συστατικά ενός μίγματος για μεταγενέστερη χρήση και ως εκ τούτου είναι μια μορφή καθαρισμού. Η αναλυτική χρωματογραφία γίνεται κανονικά με μικρότερες ποσότητες υλικού και οδηγεί στον προσδιορισμό της παρουσίας ή τη μέτρηση των σχετικών αναλογιών ουσιών σε ένα μείγμα. Η μια μορφή χρωματογραφίας δεν αποκλείει την άλλη.
Η χρωματογραφία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Ρωσία από τον Ιταλογενή επιστήμονα Mikhail Tsvet το 1900. Συνέχισε να ασχολείται με τη χρωματογραφία κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, κυρίως για τον διαχωρισμό φυτικών χρωστικών ουσιών όπως χλωροφύλλη, καροτένια και ξανθοφύλλες. Δεδομένου ότι αυτά τα συστατικά έχουν διαφορετικά χρώματα (πράσινο, πορτοκαλί και κίτρινο, αντίστοιχα), έδωσαν στην τεχνική στο όνομά της. Οι νέοι τύποι χρωματογραφίας που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 και της δεκαετίας του 1940 έκαναν την τεχνική χρήσιμη για πολλές διαδικασίες διαχωρισμού.
Η τεχνική της χρωματογραφίας αναπτύχθηκε ουσιαστικά ως αποτέλεσμα του έργου του Archer John Porter Martin και του Richard Laurence Millington Synge κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 και του 1950, για την οποία και κέρδισαν το Βραβείο Νόμπελ Χημείας του 1952. Καθιέρωσαν τις αρχές και τις βασικές τεχνικές της χρωματογραφίας κατανομής και η εργασία τους ενθάρρυνε την ταχεία ανάπτυξη αρκετών χρωματογραφικών μεθόδων: χρωματογραφία χάρτου, αέρια χρωματογραφία και αυτό που θα γίνει γνωστό ως υγρή χρωματογραφία υψηλής απόδοσης. Έκτοτε, η τεχνολογία έχει προχωρήσει γρήγορα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι κύριες αρχές της χρωματογραφίας του Tsvet θα μπορούσαν να εφαρμοστούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, με αποτέλεσμα τις διάφορες ποικιλίες χρωματογραφίας. Οι πρόοδοι συνεχώς βελτιώνουν την τεχνική απόδοση της χρωματογραφίας, επιτρέποντας τον διαχωρισμό των ολοένα και πιο όμοιων μορίων.
Αναφορές: Λίστα των Νόμπελ Χημείας
Από τη: American Chemical Society (ACS)
Εικόνα: By Flo~commonswiki - Own work, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=436407
Εικόνα: By Flo~commonswiki - Own work, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=436407
Σαν σήμερα στη ΧΗΜΕΊΑ : 01 Μαρτίου
