Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2017

Η χημική ένωση του μήνα των Βαλαβανίδη & Ευσταθίου

Από το 2006 τον Απρίλιο δύο καθηγητές Χημείας στο Χημικό τμήμα του Πανεπιστημίου της Αθήνας ξεκίνησαν μια εκλαϊκευμένη επιστημονική εγκυκλοπαιδική σειρά για χημικές ενώσεις. Ενώ στα Αγγλικά υπάρχουν πολλές ανάλογες σειρές στα Ελληνικά είναι η μοναδική.

Εδώ παρουσιάζονται οι ενώσεις κατά αλφαβητική σειρά:

Μεγάλες ποσότητες Na2CO3 χρησιμοποιούνται για την παραγωγή της κοινής υάλου
Πηγή: http://wyomingmining.wpengine.com/wp-content/uploads/2013/05/Glass.jpg

Όξινο και ουδέτερο ανθρακικό νάτριο  Αντιόξινο για το στομάχι
L-Ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C)  Βιταμίνη C
Αβοβενζόνη  Aντιηλιακά
5'-Αδενοσινο-τριφωσφορικό οξύ (ATP)  Eνεργειακή νομισματική μονάδα του κυττάρου
Αδρεναλίνη (Επινεφρίνη)  Το στρές και η ορμόνη του
Αιθυλένιο  Για να ωριμάζουν τα φρούτα και να φτιάχνουμε πλαστικά
Αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό οξύ (EDTA)  Χηλική ένωση, σαν τις δαγκάνες του αστακού
Ακεταλδεΰδη  Η ουσία του hangover
Ακετυλοσαλικυλικό οξύ (Ασπιρίνη)  Ασπιρίνη
Ακρυλαμίδιο  Ένα τοξικό στις τηγανητές πατάτες
Αμμωνία  Λιπάσματα από αμμωνία
Ανιλίνη  Ο κόσμος των χρωμάτων από ένα άχρηστο και τρισάθλιο υλικό σαν τη λιθανθρακόπισσα
Αρτεμισινίνη  Ανθελονοσιακό φάρμακο
Ασπαρτάμη  Μη θρεπτική, γλυκαντική ουσία (sweetener)
Αφλατοξίνες  το 25% των γεωργικών προϊόντων παρουσιάζουν μολύνσεις από μυκοτοξίνες
Βανιλίνη  Το άρωμα της ζαχαροπλαστικής
Βαρύ ύδωρ  Για την ατομική βόμβα
Βαρφαρίνη  Ποντικοφάρμακο αλλά και αντιπυκτικό
Βενζο[a]πυρένιο  Ο πιο μελετημένος καρκινογόνος πολυκυκλικός αρωματικός υδρογονάνθρακας

O Kekulé το 1872 τροποποίησε την θεωρίας του 1865, ώστε να απεικονίζει την ταχεία εναλλαγή των διπλών δεσμών
By Friedrich August Kekulé von Stradonitz (1829–1896) Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11198902
Βενζόλιο  Το 1990 βρέθηκε βενζόλιο στο Perrier
Βορικό οξύ και βορικά άλατα Για ένα καλό γυαλί
Γενιπίνη  Αντιφλεγμονώδες, αντιπυρετικό και αντιυπερτασικό φάρμακο από τη γαρδένια
Γλυκίνη  Το πρώτο αμινοξύ που δημιουργήθηκε στον αρχέγονο ζωμό
Γλυκόζη  Στο άμυλο, στη κυτταρίνη ...
Δεκαμεθυλοκυκλοπεντασιλοξάνιο Μια από τις σιλικόνες...
Δενατόνιο (Bitrex)  Η πιο πικρή γνωστή ένωση
Διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος (LSD)  Η πιο ισχυρή γνωστή παραισθησιογόνος ουσία
cis-Διαμμινοδιχλωρολευκόχρυσος (Cisplatin)  Αντικαρκινικό φάρμακο
Διμεθυλοσουλφοξείδιο (DMSO)  Κρυοπροστατευτική ουσία
Διμεθυλοϋδράργυρος  Μία από τις τοξικότερες χημικές ουσίες που έχει συνθέσει ο άνθρωπος. 
Διοξείδιο του άνθρακα  Φαντάζεστε μια σαμπάνια χωρίς διοξείδιο του άνθρακα
Διοξίνη (TCDD)  Η πιο επικίνδυνη χημική απειλή για την υγεία
Διφθοριούχο ξένο  Χημική ένωση με ευγενές αέριο
Ελαιοευρωπεΐνη Τα αντιοξειδωτικά στο λάδι
Ενώσεις τριβουτυλοκασσιτέρου  Οι "πιο τοξικές ενώσεις που ο άνθρωπος διοχέτευσε στα νερά"
Εξασθενές χρώμιο  Η Julia Roberts εναντίον της PG&Energy σαν Erin Brockovich για το Cr(VI)
Εξαφθοριούχο θείο Ένα "συνθετικό ευγενές αέριο", τελείως αδρανές

Κύλινδροι απεμπλουτισμένου UF6 (εξαφθοριούχο ουράνιο): βαμμένοι (αριστερά) και διαβρωμένοι (δεξιά)
From:http://web.ead.anl.gov/uranium/faq/storage/faq14.cfm, Public Domain, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=3774937
Εξαφθοριούχο ουράνιο  Για τον εμπλουτισμό σε ισότοπο U-235 (πυρηνικό καύσιμο)
Θαλιδομίδη  Δεν υπήρξε ποτέ άλλο φάρμακο που προκάλεσε τέτοια τραγωδία
Θειικό ασβέστιο  Στον γύψο αλλά και το αλάβαστρο
Θειικό οξύ  Βιτριόλι το φθηνότερο οξύ βιομηχανικής χρήσης.
Ιματινίβη (Glivec)  Μελέτη in vivo, in vitro ή in silico;
Ινσουλίνη  Έχει σώσει εκατομμύρια ασθενείς όλων των ηλικιών από τον σακχαρώδη διαβήτη
Ισιλίνη  Οι ψυκτικές ενώσεις δίνουν μια αίσθηση δροσιάς π.χ. μινθόλη στη μέντα
Ισοκυανικό μεθύλιο  Η πιο θανατηφόρος βιομηχανική καταστροφή (Bhopal Ινδίας, 1984)
Καμφορά  Από το άρωμα του μυαλού του δράκου μέχρι τη μαστιχα
Καφεΐνη  Μια ψυχοδιεγερτική ουσία χωρίς νομικούς περιορισμούς
Καψαϊκίνη  Θεωρείται ως η πιο "καυτερή" φυτική ουσία
Κινίνη Το φάρμακο της ελονοσίας που υπάρχει στο "Tonic"
L-DOPA (Λεβοντόπα)  Φαρμακευτική ουσία για το Parkinson απο τους αρχαίους Ινδούς
ω-3 & ω-6 λιπαρά οξέα Στο μουρουνέλαιο, η παλιά βιταμίνη F
Λυκοπένιο Ενα προστατευτικό για τον καρκίνο του προστάτη στη ντομάτα και στο καρπούζι
Μαγικό οξύ  Με οξύτητα μεγαλύτερη του θειικού οξέος
Μεθαδόνη  Για τη θεραπεία από το σύνδρομο αποστέρησης από οπιούχα ναρκωτικά
Μεθάνιο  Το 85% του φυσικού αερίου είναι μεθάνιο
Το 2016, οι αστρονόμοι ανίχνευσαν μεθυλική αλκοόλη σε έναν δίσκο που σχηματίζεται γύρω από το νεαρό αστέρι TW Hydrae. Μια καλλιτεχνική έκφραση για την παρατήρηση...
By ESO/M. Kornmesser - http://www.eso.org/public/images/eso1619a/, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=49520643

Μεθανόλη  Η μεθανόλη στα ποτά μπόμπες μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο
Μελαμίνη Πολύτιμη για όμορφα πολυμερή φορμάικας, αλλά βρέθηκε στο βρεφικό γάλα
Μονοξείδιο του άνθρακα  Ο "σιωπηλός δολοφόνος"
Μυρμηκικό οξύ  Βρίσκεται κυριολεκτικά παντού, μυρμήγκια, τσουκνίδες,  άνθρωπο.
Νικοτίνη  Προστατευτική ουσία του φυτού έναντι των εντόμων
Νιτρογλυκερίνη  Ο Νόμπελ έφτιαξε με αυτήν τη δυναμίτιδα
DDT Το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής του 1948 αλλά αργότερα απαγορεύτηκε
'Οζον Το όζον όταν είναι καλο  μακριά στην στρατόσφαιρα και κακό όταν είναι στη τροπόσφαιρα
Οκτανιτροκυβάνιο Ένα μόριο κύβος, η ισχυρότερη μέχρι σήμερα γνωστή εκρηκτική ύλη
Οξείδιο του αργιλίου (Αλουμίνα) Στο σμυριδόπανο έως στο ζαφείρι και το ρουμπίνι
Οξικό οξύ  Το ξίδι είναι διάλυμα 5%.
'Οξινο γλουταμικό νάτριο (MSG)  "Το MSG δεν είναι τοξικό. Είναι όμως υγιεινό;"
Οσελταμιβίρη (Tamiflu) Είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά αντι-ιικά φάρμακα για την γρίπη.
Ουρικό οξύ Η αιτία της ποδάγρας (ουρική αρθρίτιδα)
Παράγοντας Ενεργοποίησης Αιμοπεταλίων  Προκαλεί συγκόλληση αιμοπεταλίων,  αιμόστασης.
Πενικιλλίνη G  25 Νοεμβρίου 1930 θεραπεύει ικανοποιητικά γονοκοκκική λοίμωξη σε βρέφη
Πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) Ανακαλύφθηκε δύο φορές τον 19ο αιώνα, το 1835 και το 1872.
 
Ρεσβερατρόλη
By Ccroberts - Own work, Public Domain,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2612736
By André Karwath aka Aka, CC BY-SA 3.0,
https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=28162331

Ρεσβερατρόλη  "Γαλλικό παράδοξο" από το κόκκινο κρασί
Στεβιόλη και γλυκοζίτες της  Οι γλυκοζίτες του φυτού στέβια
Στρυχνίνη  Το διάσημο δολοφονικό εργαλείο.
Ταξόλη (Πακλιταξέλη)  Φυσικά προϊόντα ως αντικαρκινικές ουσίες
Τετραβρωμοδισφαινόλη-Α (TBBPA)  Βρωμιωμένοι επιβραδυντές φλόγας
Τετραϋδροκανναβινόλη  Στη κάνναβη μια παράνομη ναρκωτική και παραισθησιογόνα ουσία
α-Τοκοφερόλη  Η βιταμίνη Ε απαραίτητη για τον τοκετό
Τρενβολόνη (Τριενολόνη)  στεροειδές για τα βοοειδή, αναβολικό στο bodybuilding
Τριφθοριούχο χλώριο  Τόσο εμπρηστικό που 'το τσιμέντο είχε πάρει φωτιά!'
Τρυγικό οξύ  Καθαρκτικό και εμετικό φάρμακο
Υδραζωτικό οξύ και άλατά του  Τα περισσότερα οργανικά αζίδια είναι εκρηκτικώς ασταθή
Υδροκυάνιο και κυανιούχα άλατα Ισχυρότατο δηλητήριο που όμως δεν έπιασε στον Ρασπουτίν
Υπεροξείδιο του υδρογόνου Για να γίνει η πλατινέ ξανθιά κόμμωση.
Υπερφθοροοκτανοϊκό οξύ (PFOA) το teflon είναι ένα από τα υπερφθοριωμένα πολυμερή
Υπερχλωρικό οξύ και άλατά του  "Η μεγαλύτερη χημική έκρηξη στην ιστορία του ανθρώπου"
Υποξείδιο του αζώτου  Το αέριο του γέλιου
Υποχλωριώδες οξύ και άλατά του Η χλωρίνη
Φερροκένιο  Μια ένωση σαν χάμπουργκερ
Φθαλικός δι-(2-αιθυλoεξυλo) εστέρας (DEHP)  Η οσμή του "καινούργιου αυτοκίνητου"
Φυλλικό οξύ Απόλυτα απαραίτητο στην εγκυμοσύνη
Χλωριούχο νάτριο  Απαραίτητο στοιχείο κάθε προσφοράς προς τον Θεό κατά τον Μωσαικό Νόμο
Χλωροφόρμιο   Χορηγήθηκε ως αναλγητικό στη Βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας Βικτώρια

Κάντε click στην ένωση που σας ενδιαφέρει 
και θα μεταβείτε στη αντίστοιχη σελίδα 
στο Χημικό τμήμα του Πανεπιστημίου της Αθήνας