109-Mt Μαϊτνέριο

Το στοιχείο με το όνομα μιας γυναίκας επιστήμονος

Το Μαϊτνέριο πήρε το όνομά του από την
φυσικό Lise Meitner, μια από εκείνους που
ανακάλυψαν την πυρηνική σχάση.

Το στοιχείο 109 είναι το Μαϊτνέριο, το 10ο στοιχείο πριν το τέρμα του Περιοδικού Πίνακα, όποιο τουλάχιστον είναι σήμερα. Το τρίτο, μετά το Μπόριο και το Χάσιο, από μια σειρά υπερβαρέων στοιχείων που ανακαλύφθηκαν από Γερμανούς επιστήμονες. Με το όνομα μιας γυναίκας ο Περιοδικός Πίνακας τιμά όλες εκείνες τις γυναίκες που αφοσιώθηκαν στις επιστήμες και διορθώνει μια "αδικία" των βραβείων Νόμπελ. 


Το Μαϊτνέριο συντέθηκε για πρώτη φορά στις 29 Αυγούστου 1982 από μια γερμανική ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Peter Armbruster και τον Gottfried Münzenberg στο "Ινστιτούτο Έρευνας Βαρέων Ιόντων" (Gesellschaft für Schwerionenforschung) στο Darmstadt. Η ομάδα βομβάρδισε έναν στόχο του βισμούθου-209 με επιταχυνμένους πυρήνες του σιδήρου-58 και ανίχνευσε ένα άτομο του ισοτόπου meitnerium-266: 
209
83Bi
 + 58
26Fe
 → 266
109Mt
 + 
n

Η εργασία επιβεβαιώθηκε τρία χρόνια αργότερα στο Κοινό Ινστιτούτο Πυρηνικής Έρευνας (JINR) στη Dubna (τότε στη Σοβιετική Ένωση).

Το Μαϊτνέριο λοιπόν έχει μια διαφορετική διάκριση. Μέχρι σήμερα το 2019, είναι το μόνο στοιχείο του περιοδικού πίνακα που παίρνει το όνομά του από μια γυναίκα που δεν ανήκει στη μυθολογία. Γιατί το Νιόβιο έχει ονομαστεί από μία γυναίκα αλλά η Νιόβη είναι μυθολογικό πρόσωπο. Και ακόμη και η Marie Curie, η πιο γνωστή γυναίκα στην ιστορία της χημείας, έχει ένα στοιχείο με το όνομά της το Κιούριο αλλά αυτό αναφέρεται σε δύο επιστήμονες με το όνομα Κιουρί τον Πιέρ και τη Μαρία Κιουρί. 

Το όνομα του Μαϊτνέριου προέρχεται από την αυστριακή φυσικό Lise Meitner που ανακάλυψε την πυρηνική σχάση όταν εργαζόταν με τον Otto Hahn στα τέλη της δεκαετίας του '30. Ωστόσο, όταν ήρθε η στιγμή για το βραβείο Νόμπελ Χημείας του 1944, ο μεν Hahn το πήρε η δε Meitner αποκλείστηκε. 

Αρκετοί επιστήμονες και δημοσιογράφοι χαρακτήρισαν τον αποκλεισμό της ως "άδικο". Ωστόσο, η Meitner έχει λάβει πολλές μεταθανάτιες διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της ονομασίας του χημικού στοιχείου 109 του Μαϊτνέριου το 1992, που οριστικοποιήθηκε το 1997. Σύμφωνα με το αρχείο του βραβείου Νόμπελ, προτάθηκε 19 φορές για το βραβείο Νόμπελ Χημείας μεταξύ 1924 και 1947 και 29 φορές για βραβείο Νόμπελ στη Φυσική μεταξύ 1937 και 1965.

Παρόλο που η Meitner στερήθηκε ενός βραβείου Νόμπελ, εκείνος που έχασε στον Περιοδικό Πίνακα ήταν ο Hahn. Το Hahnium, στα ελληνικά Χάνιο,  ήταν ένα όνομα που εξετάστηκε για το στοιχείο 105 και στη συνέχεια μετακινήθηκε σε ένα ή δύο άλλα στοιχεία κατά τη διάρκεια των διαφωνιών των "Υπερφέρμιων Πολέμων" για την ονομασία των μετά το Φέρμιο στοιχείων. Ωστόσο, τελικά κατέπεσε ως όνομα, και έτσι ο Hahn δεν απαθανατίζεται στον περιοδικό πίνακα, ενώ η Meitner είναι εκεί.

Πηγές

Από την Wikipedia, the free encyclopedia : Meitnerium , Μαϊτνέριο ,  Lise_Meitner  ,  
από τη RSC:  www.rsc.org : Meitnerium

από το : Compound Chem : Meitnerium

Εικόνες

By Smithsonian Institution - Flickr: Lise Meitner (1878-1968), lecturing at Catholic University, Washington, D.C., 1946, No restrictions, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18386027

< 108Hs                     Όλος ο Περιοδικός Πίνακας                     110Ds >