59-Pr Πρασεοδύμιο

Αεροκινητήρες και οπτικές ίνες 

Γυαλιά Δίδυμιου  

Το χημικό στοιχείο πρασεοδύμιο ή πρασινοδύμιο είναι ένα μέταλλο με ατομικό αριθμό 59 και ατομικό βάρος 140,9. Έχει θερμοκρασία τήξης 935 C° και χημικό σύμβολο: Pr. Είναι το τρίτο μέλος της σειράς των λανθανιδών και παραδοσιακά θεωρείται ένα από τα μέταλλα σπάνιων γαιών. Το όνομά του προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις πράσιος (πράσινος) και δίδυμος και οφείλεται στο πράσινο χρώμα του νιτρικού άλατος του μετάλλου.

Το πρασεοδύμιο, με ηλεκτρονιακή δομή [Xe]4f³6s² , είναι το πρώτο από τις λανθανίδες που έχει διάταξη ηλεκτρονίων σύμφωνη με την αρχή δόμησης (Aufbau), η οποία προβλέπει ότι τα τροχιακά 4f έχουν χαμηλότερο επίπεδο ενέργειας από τα 5d τροχιακά. Αυτό δεν ισχύει για τις δύο προηγούμενες λανθανίδες το λανθάνιο-57 και το δημήτριο-58 που έχουν ηλεκτρόνια σε 5d τροχιακά.

Το πρασεοδύμιο είναι ένα μαλακό, αργυρόχρωμο, εύπλαστο και όλκιμο μέταλλο, το οποίο χαίρει εκτίμησης για τις μαγνητικές, ηλεκτρικές, χημικές και οπτικές του ιδιότητες. Είναι πολύ δραστικό για να βρεθεί σε ελεύθερη μορφή και το καθαρό μέταλλο πρασεοδυμίου αναπτύσσει αργά μια επίστρωση πράσινου οξειδίου όταν εκτίθεται στον αέρα. Χρησιμοποιείται σε κράματα κινητήρων αεροσκαφών και βρίσκεται επίσης σε ορισμένα καλώδια οπτικών ινών. 

Διδύμιο ('Di = 95') στην πρώτη έκδοση
του περιοδικού πίνακα του Mendeleev

Το Διδύμιο ανακοινώθηκε το 1841 από τον Carl Mosander. Διαχωρίστηκε από το δημητρίο, μαζί με το λανθάνιο. Το διδύμιο έγινε αποδεκτό ως στοιχείο για περισσότερα από 40 χρόνια, αλλά στην πραγματικότητα ήταν ένα μείγμα στοιχείων λανθανιδών. Κάποιοι χημικοί αναρωτήθηκαν αν το διδύμιο είναι ένα στοιχείο ή αποτελείται από περισσότερα από ένα στοιχεία και οι υποψίες τους επιβεβαιώθηκαν όταν ο Bohuslav Brauner της Πράγας το 1882 έδειξε ότι το ατομικό του φάσμα δεν ήταν από ένα καθαρό μέταλλο. Ο Αυστριακός χημικός Carl Auer von Welsbach δέχτηκε την πρόκληση και τον Ιούνιο του 1885 κατάφερε να διαχωρίσει το διδύμιο στα δύο συστατικά του, το νεοδύμιο και το πρασεοδύμιο, τα οποία παρέλαβε ως οξείδια. Καθαρό δείγμα του ίδιου του μετάλλου του πρασεοδυμίου δημιουργήθηκε για πρώτη φορά το 1931.

Το οξείδιο του πρασεοδυμίου βρίσκεται στο γυαλί διδυμίου, μαζί με το νεοδύμιο. Το γυαλί διδυμίου χρησιμοποιείται στην προστασία των ματιών για τους ηλεκτροσυγκολλητές και τους τεχνήτες γυαλιού, καθώς μπλοκάρει συγκεκριμένα μήκη κύματος φωτός χωρίς να μειώνει τη συνολική όραση. 

Οι κινητήρες αεροσκαφών επίσης περιέχουν πρασεοδύμιο, καθώς αναμιγνύεται σε μικρές ποσότητες με μαγνήσιο για να παραχθούν κράματα υψηλής αντοχής που χρησιμοποιούνται σε αυτούς. 

Ορισμένοι τύποι καλωδίων οπτικών ινών από φθοριούχο γυαλί έχουν επίσης πρασεοδύμιο σε μικρές ποσότητες, καθώς μπορούν να λειτουργήσουν ως ενισχυτές σήματος.

Και έτσι καλύψαμε τα μισά από τα 118 στοιχεία της χημείας.

Πηγές

Από την Wikipedia, the free encyclopedia : praseodymium , Πρασεοδύμιο ,   Didymium
από τη RSC:  www.rsc.org : praseodymium

από το : Compound Chem : praseodymium

Εικόνες

By Карма2 - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=44171499

By Dmitri Mendeleev - Общественное достояние, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8624321

< 58-Ce Δημήτριο                     Όλος ο Περιοδικός Πίνακας                     60-Nd Νεοδύμιο >