50-Sn Κασσίτερος

Τα Όσκαρ, τα κονσερβοκούτια και τα γυάλινα παράθυρα

Κασσίτερος

Το στοιχείο 50 είναι ο κασσίτερος με χημικό σύμβολο Sn (από το λατινικό stanum), μαλακό, αργυρόλευκο μέταλλο, σταθερό ως προς το οξυγόνο και το νερό. Ανήκει στην ομάδα 14 (IVA) του περιοδικού πίνακα. Η χημική του συμπεριφορά είναι παρόμοια με αυτήν των δύο γειτονικών του στοιχείων της ίδιας ομάδας του πίνακα, δηλαδή του γερμανίου (Ge) και του μολύβδου (Pb). O κασσίτερος έχει 10 σταθερά ισότοπα, τον μεγαλύτερο αριθμό σταθερών ισοτόπων στον περιοδικό πίνακα, χάρη στον μαγικό αριθμό των 50 πρωτονίων που εξασφαλίζουν την μεγαλύτερη σταθερότητα του πυρήνα. Ο κασσίτερος χρησιμοποιήθηκε πριν το 2016 στα αγαλματίδια των βραβείων Όσκαρ και επίσης χρησιμοποιείται για την κατασκευή γυαλιού. Βρίσκεται επίσης σε επώνυμα κουτιά από κασσίτερο, τους τενεκέδες, από το αγγλικό tin.

Μετάλλιο 200 ετών που επηρεάστηκε
από ασθένεια κασσίτερου

Κάτω από τους 13,2 °C, μετατρέπεται αργά σε σκόνη,  φαινόμενο που είναι γνωστό ως "λέπρα κασσιτέρου" (tin pest), γεγονός που οδηγεί σε σταδιακή κονιοποίηση κάθε είδους από καθαρό κασσίτερο σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Γνωστό μέταλλο ήδη από την αρχαιότητα (παραγόταν κυρίως στις Βρετανικές νήσους, τότε γνωστές ως "Κασσιτερίδαι νήσοι") και ιδιαίτερα πολύτιμο για την παρασκευή μπρούντζου (κράμα Cu με 5-10% Sn, που συχνά συγχέεται με τον "ορείχαλκο" που είναι κράμα Cu-Zn). Με τον μπρούντζο (όπως και με τον ορείχαλκο) κατασκευάζονταν σκληρότερα και ανθεκτικότερα εργαλεία και όπλα σε σχέση με εκείνα από καθαρό χαλκό. 

Τα αγαλματίδια των Oscar, από τα βραβεία του 2016 και μετά, κατασκευάζονται από χαλκό (Cu: 88%, Sn:12%) επιχρυσωμένο με χρυσό 24 καρατίων. Παλαιότερα ήταν κατασκευασμένα από το κράμα Μπριτάνιουμ (Sn: 93%, Sb: 5%, Cu: 2%) επίσης επιχρυσωμένο.

Χρήση γυαλιού float στο σιδηροδρομικό
 σταθμό Crystal Palace, Λονδίνο

Τα περισσότερα τζάμια παράθυρων είναι κατασκευασμένα με τη μέθοδο που λέγεται 'float glass' (γυαλί που πλέει), όπου κατασκευάζονται από τετηγμένο γυαλί που πλέει πάνω σε λιωμένο μέταλλο, συνήθως κασσίτερο. Αυτή η διαδικασία εξασφαλίζει ότι το γυαλί έχει μια επίπεδη επιφάνεια και ένα σταθερό πάχος καθ 'όλη του την έκταση. Το γυαλί στα παράθυρα, τις πόρτες και τους καθρέφτες στο σπίτι σας μάλλον έχει γίνει χρησιμοποιώντας αυτή τη διαδικασία.

Τα κονσερβοκούτια για τρόφιμα είναι ίσως η πιο προφανής χρήση του κασσίτερου. Ωστόσο, αυτά τα δοχεία είναι στην πραγματικότητα κατασκευασμένα από επιμεταλλωμένο χάλυβα, με το στρώμα κασσίτερου να προστατεύει τον χάλυβα από την οξείδωση. Η εσωτερική επιφάνεια του δοχείου είναι συνήθως επικαλυμμένη με ένα λεπτό στρώμα πλαστικού, εν μέρει για να αποφευχθεί η διάβρωση, εν μέρει για να αποφευχθεί η διάλυση του κασσίτερου στο περιεχόμενο τρόφιμα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι πάνω από 80.000 εκατομμύρια κουτιά παράγονται και γεμίζονται ετησίως.

Τον κασσίτερο τέλος τον συναντάμε σε κράματα νομισμάτων και σε κοσμήματα.

Πηγές

Από την Wikipedia, the free encyclopedia : Tin , Κασσίτερος ,  Magic_number_(physics)  ,   Float glass  ,  Tin_pest

από τη RSC:  www.rsc.org : Tin

από το : Compound Chem : Tin και Compound Chem : The Composition of Oscar Statuettes

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ υπό Καθ. Κων/νο Ευσταθίου
από "Το Βήμα" : Κασσίτερος: από τον Ηρόδοτο στον Aντερσεν
και από την εργασία της μαθήτριας : Παναγιώτα Κ. "ΚΑΣΣΊΤΕΡΟΣ Sn"

Εικόνες

By By Carsten Niehaus - taken myself, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=832223

By Unknowm - Popular Science Monthly Volume 83, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20712113
By The original uploader was Secretlondon at English Wikipedia. - Transferred from en.wikipedia to Commons., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1984881

< 49-In 'Ινδιο                     Όλος ο Περιοδικός Πίνακας                     51-Sb Αντιμόνιο >