33-As Αρσενικό

Το Δηλητήριο 

Μια διαφήμιση εφημερίδας του 1889 για "κομπρέσες
προσώπου αρσενικού".  Το αρσενικό ήταν γνωστό ότι είναι
δηλητηριώδες κατά τη διάρκεια της βικτοριανής εποχής.

Το στοιχείο 33 είναι το αρσενικό που βρίσκεται στην 15η (VA) ομάδα, την ομάδα του Αζώτου. Αν και είναι κυρίως γνωστό για τη χρήση του ως δηλητήριο, οι ενώσεις του αρσενικού χρησιμοποιούνται επίσης για τη συντήρηση του ξύλου, ενώ κάποιες ουσίες που περιέχουν αρσενικό έχουν χρησιμοποιηθεί σε ζωοτροφές πουλερικών.

Η πιο γνωστή χρήση του αρσενικού είναι ως δηλητήριο. Το τριοξείδιο του αρσενικού, μια άχρωμη ένωση, χρησιμοποιήθηκε κατ' εξοχήν για να εξαλείψει ανεπιθύμητους συγγενείς,  και κέρδισε το όνομα «σκόνη κληρονομίας». Δεδομένου ότι είναι άχρωμο και άοσμο, η προσθήκη του στα τρόφιμα των θυμάτων ήταν δύσκολο να εντοπιστεί. Ωστόσο, οι βελτιώσεις στις μεθόδους χημικής ανίχνευσης περιορίζουν τη σύγχρονη χρήση του αρσενικού ως δηλητήριο. Η δοκιμασία Marsh είναι μια πολύ ευαίσθητη μέθοδος για την ανίχνευση του αρσενικού, ιδιαίτερα χρήσιμη στον τομέα της εγκληματολογικής τοξικολογίας όταν το αρσενικό χρησιμοποιήθηκε ως δηλητήριο. Αναπτύχθηκε από τον χημικό James Marsh και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1836. Οι ενώσεις αρσενικού χρησιμοποιούνται μερικές φορές ως δηλητήρια κατά των αρουραίων (ποντικοφάρμακα) και ως εντομοκτόνα, αλλά η χρήση τους ελέγχεται αυστηρά. Το τριοξείδιο του αρσενικού εξακολουθεί να χρησιμοποιείται λόγω της τοξικότητάς του σε μικρές ποσότητες ως μέρος της θεραπείας εναντίον ορισμένων τύπων λευχαιμίας.

Μια καρικατούρα του John Leech, που δημοσιεύτηκε
στο περιοδικό Punch το Νοέμβριο του 1858, που
απεικονίζει  την υπόθεση δηλητηρίασης του Bradford
200 άτομα δηλητηριάστηκαν και 21 πέθαναν από τη
νοθεία με αρσενικό σε καραμέλες

Μια άλλη ένωση αρσενικού, o χρωμικός αρσενικικός χαλκός (CCA) ή τανάλιθος, χρησιμοποιείται για τη προστασία του ξύλου από μύκητες και έντομα από τα μέσα της δεκαετίας του 1930, ιδιαίτερα για εξωτερική χρήση. Οι ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια αυτής της πρακτικής, λόγω της παρουσίας τόσο αρσενικού όσο και χρωμίου στην ένωση, οδήγησαν σε περιορισμούς στη χρήση της σε ξύλο προοριζόμενο για οικιακή χρήση.

Τέλος, οι ενώσεις του αρσενικού βρήκαν προηγουμένως μια άλλη απίθανη διάσημη χρήση: στη διατροφή των πουλερικών. Το Roxarsone (Ροξαρσόν), μια οργανική ένωση που περιέχει αρσενικό, προστέθηκε σε ζωοτροφές για κοτόπουλα για να βελτιώσει την αύξηση βάρους και να αποτρέψει παρασιτικές λοιμώξεις. Ωστόσο, η χρήση του έχει απαγορευτεί στην ΕΕ από το 1999 και στις ΗΠΑ από το 2013, λόγω ανησυχιών σχετικά με τη χαμηλή μεν αλλά υπαρκτή ποσότητα ανόργανου αρσενικού, στο κρέας και στα συκωτάκια του κοτόπουλου.

Το Νεοσαλβαρσάν, μια οργανοαρσενικική ένωση, είναι ένα συνθετικό χημειοθεραπευτικό. Κυκλοφόρησε το 1912 και αντικατέστησε το πιο τοξικό και λιγότερο υδατοδιαλυτό σαλβαρσάν ως αποτελεσματική θεραπεία για τη σύφιλη. Επειδή και τα δύο αυτά αρσενικούχα έφεραν σημαντικό κίνδυνο παρενεργειών, αντικαταστάθηκαν από την πενικιλίνη στη δεκαετία του 1940.

Εδώ αξίζει να αναφερθεί και ένα άλλο κακό παράγωγο του αρσενικού. Το 1833 ο Bunsen έγινε λέκτορας στο Göttingen και άρχισε πειραματικές μελέτες της (διαλυτότητας) μεταλλικών αλάτων του αρσενικικού οξέος. Η ανακάλυψη της χρήσης του ένυδρου οξειδίου του σιδήρου ως παράγοντα καταβύθισης εξακολουθεί να είναι σήμερα το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο κατά της δηλητηρίασης από το αρσενικό. Συνέχισε τις μελέτες του σε παράγωγα του τετραμέθυλο-διαρσενικού το οποίο εμπειρικά ονομάζεται κακοδυλίο. Η δουλειά του Bunsen  με το κακοδύλιο του έφερε γρήγορη και ευρύτατη φήμη, καθόσον αυτό είναι εξαιρετικά τοξικό και υφίσταται αυθόρμητη καύση στον ξηρό αέρα, και έτσι είναι δύσκολο να δουλέψει κάποιος με αυτό. Ο Bunsen σχεδόν πέθανε από δηλητηρίαση με αρσενικό, και μια έκρηξη με κακοδύλιο του κόστισε την όραση από το δεξί του μάτι.

Πηγές

Από την Wikipedia, the free encyclopedia : Arsenic , Αρσενικό (χημικό στοιχείο) ,   Marsh_test ,   Chromated copper arsenate , Roxarsone , Neosalvarsan
από τη RSC:  www.rsc.org : arsenic

από το : Compound Chem : arsenic

Εικόνες

By The Helena Independent (newspaper) - (November 9, 1889). "A Woman's Face is Her Fortune (advertisement)". The Helena Independent: 7., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=78981915

By John Leech (1817-1864). - First published in Punch (London), 20 November 1858., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=72415481

< 32-Ge Γερμάνιο                     Όλος ο Περιοδικός Πίνακας                     34-Se Σελήνιο >