![]() |
Υπό AlexSky στο Pixabay |
Στις δύο πρώτες κατηγορίες στα αραιωμένα και στις μαιμούδες δεν τους αξίζει να λέγονται μπόμπες αντίθετα οι άλλες δύο κατηγορίες δικαιολογούν πλήρως το όνομα της μπόμπας.
Αραίωση με νερό.
Η νοθεία με νερό. Η πιο παλιά και απλή περίπτωση νοθείας είναι όταν παίρνεις ποτό αραιωμένο. Ο πωλητής έχει αραιώσει το ποτό που παρήγγειλες με λίγο νερό. Προφανώς κάτι τέτοιο δεν έχει καμία αρνητική επίδραση στην υγεία σου, αλλά μόνο στην τσέπη σου. Και δεν είναι και τελεσίδικο το ποιο ποτό είναι καλύτερο. Το κρασί που πίνετε είναι “άκρατος οίνος” (μη προσμεμιγμένος) ή “κεκραμένος οίνος”. Οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν το κρασί τους κεκραμένο δηλαδή νερωμένο. Και γι’ αυτό τον οίνο σήμερα τον λέμε κρασί, όταν πήγαινες στο καπηλιό και παρήγγελνες κρασί εννοούσες αραιωμένο οίνο γιατί άκρατο οίνο έπιναν μόνο οι βάρβαροι.
Το ούζο.
Λέγεται ότι αυτή ακριβώς ήταν και η αφορμή παραγωγής του ούζου. Οι παραγωγοί της Χίου έκαναν εξαγωγή του ούζου προς τη Μασσαλία. Το ούζο ήταν και είναι ένα αλκοολικό διάλυμα 40 βαθμών με διάφορα αρωματικά. Δηλαδή 40 μέρη όγκου αιθανόλης οινοπνευματοποιίας και 60 μέρη νερού. Στη διάρκεια του ταξιδιού προς τη Μασσαλία πολλοί ναύτες άνοιγαν τα βαρέλια και έπιναν ούζο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, συμπλήρωναν δε το υπόλοιπο με νερό. Έτσι το ποτό που ξεκίνησε σαν 40ο από τη Χίο έφτανε στη Μασσαλία σαν 30-35ο, πολλοί δε εξαγωγείς εκμεταλευόντουσαν αυτή την αδυναμία της μεταφορικής αλυσίδας και έστελναν εξ αρχής αδύναμο/νερωμένο ούζο. Τότε οι εξαγωγείς που ήθελαν να διατηρήσουν την αξιοπιστία τους επινόησαν το κόλπο με την ανησόλη. Αν κάποιος αφαιρούσε ούζο από το βαρέλι και το αντικαθιστούσε με νερό τότε το περιεχόμενο θα θόλωνε και ο παραλήπτης καταλάβαινε αμέσως ότι το ποτό ήταν νοθευμένο και δεν το παραλάμβανε από τον πλοίαρχο. Αυτά τα βαρέλια είχαν την επιγραφή "uso Massalia" (Χρήση Μασσαλίας) και έτσι στο ποτό έμεινε η ονομασία ούζο.
Ψεύτικη ετικέτα (μαιμούδες).
Ή ακόμα χειρότερα έχει γεμίσει εκ των προτέρων το μπουκάλι με τη μπλε ετικέτα με κάποιο άλλο ουίσκι παρόμοιου χρώματος και γεύσης.
Υπάρχουν κατά καιρούς παράνομες βιοτεχνίες που κάνουν ακριβώς αυτή τη δουλειά. Εμφιαλώνουν φτηνές απομιμήσεις και βάζουν ετικέτες ακριβών μπουκαλιών.
Το χρώμα είναι κάτι που μπορείτε να το πετύχετε εύκολα με το καραμελόχρωμα που είναι τι άλλο παρά καβουρντισμένη ζάχαρη. Από την άλλη η Χημεία έχει κάνει τεράστια πρόοδο στην παραγωγή αρωμάτων, και πιθανόν να μπορέσετε να βρείτε άρωμα για όλα τα ποτά που κυκλοφορούν. Έτσι με 40 όγκους οινόπνευμα 60 όγκους νερό λίγο καραμελόχρωμα και το κατάλληλο συνθετικό άρωμα μπορείτε να φτιάξετε σχεδόν ότι ουίσκι θέλετε. Δεν θα έχει βέβαια ακριβώς την γεύση που πρέπει, αλλά πόσοι ξέρουν την γεύση του ποτού τους με ακρίβεια. Και αν πίνετε από εκείνα τα περίεργα κοκτέιλ που ο καλός μπάρμαν ξέρει να φτιάχνει κανείς δεν μπορεί να καταλάβει τι ποιότητας είναι το αλκοόλ που περιέχει. Αυτό άλλωστε είναι και η τέχνη του από αγκάθι να βγάζει ρόδο.
Νοθεία με μεθανόλη.
Η τρίτη περίπτωση είναι η περίπτωση της μεθανόλης. Εδώ τα πράγματα αγριεύουν, γιατί η μεθανόλη είναι ένα ισχυρό και ύπουλο δηλητήριο. Ένα ποτηράκι μεθανόλη είναι η θανατηφόρος δόση για έναν ενήλικα, σε μικρότερη δόση προκαλεί ακόμη και μόνιμη τύφλωση. Και είναι ύπουλο γιατί τα συμπτώματά της αρχίζουν να εμφανίζονται μετά από 12 ώρες. Στην αρχή αυτός που έχει μεθύσει από μεθανόλη μοιάζει με κάποιον που απλά ήπιε πολύ και μέθυσε. Τα βαριά συμπτώματα έρχονται αργότερα, από τα προϊόντα στα οποία μεταβολίζεται μέσα στον οργανισμό, όταν αρχίζει να καταστρέφει το ήπαρ, τα νεφρά, το οπτικό νεύρο.
Η μεθανόλη είναι και αυτή μια αλκοόλη παρόμοια με την αιθυλική αλκοόλη αλλά χρησιμοποιείται σαν καύσιμο, σαν διαλυτικό και σε πάμπολλες εφαρμογές στη βιομηχανία. Συνήθως παράγεται από το πετρέλαιο και γι’ αυτό είναι φτηνή. Δεδομένου ότι η αιθανόλη ποτοποιίας φορολογείται δραστικότατα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ως είδος πολυτελείας ή για την πρόληψη του αλκοολισμού, ενώ η μεθανόλη είναι ένα βιομηχανικό προϊόν η τιμή της είναι κατά 20 φορές χαμηλότερη. Έτσι αν αποφασίσεις να φτιάξεις ποτό με μεθανόλη ή να προσθέσεις λίγη μεθανόλη αντί για αιθανόλη ανεβάζεις τα κέρδη σου.
Μεθανόλη στα τσίπουρα;
Αλλά όταν φτιάχνουμε κρασί χρησιμοποιούμε μόνο το γλεύκος (τον μούστο) των σταφυλιών ενώ για το τσίπουρο, την ρακή, τη τσικουδιά χρησιμοποιούμε όλα τα υπολείμματα από το πατητήρι (τσίπουρα) που έχουν βέβαια σάκχαρα αλλά έχουν και ξυλώδη ιστό (κουκούτσια, κοτσανάκια, τσάμπουρα κλπ).
Κατά τη διάρκεια της αλκοολικής ζύμωσης τα μεν σάκχαρα δίνουν την επιθυμητή αιθανόλη ο δε ξυλώδης ιστός δίνει μεθανόλη η οποία γι’ αυτό ονομάζεται και ξυλόπνευμα. Όταν θα ολοκληρωθεί η αλκοολική ζύμωση, συνήθως μετά από ενάμιση μήνα, το οινόπνευμα διαχωρίζεται από τα άλλα συστατικά με απόσταξη. Ήρθε λοιπόν η ώρα που θα βάλουμε καζάνι, για να κάνουμε την απόσταξη.


Η βιομηχανία έχει άλλες μεθόδους απόσταξης με αυστηρά ελεγχόμενη θερμοκρασία απόσταξης και συνεχείς ποιοτικούς ελέγχους. Λόγου χάριν η θερμοκρασία βρασμού της μεθανόλης είναι οι 64,7οC και της αιθανόλης 78,4οC και αν και σχηματίζουν αζεοτροπικά μίγματα μεταξύ τους και με το νερό με κατάλληλη κλασματική απόσταξη η βιομηχανία καταφέρνει να τις διαχωρίσει.
Νοθεία με βιομηχανικό οινόπνευμα.
Οινόπνευμα βιομηχανίας. Η αιθανόλη που κυκλοφορεί προέρχεται από δύο τουλάχιστον πηγές. Αφ’ ενός παράγεται με αλκοολική ζύμωση σακχάρων του γλεύκους από σταφύλι, σιτηρά, κάκτο κλπ και αφ’ ετέρου από την βιομηχανία των πετροχημικών. Η πετροχημεία μπορεί να παρασκευάσει αιθανόλη από αιθυλένιο (αιθένιο) με τη γνωστή σε όλους τους μαθητές δευτέρας λυκείου αντίδραση προσθήκης:
Αλλά τι καθαρότητας είναι οι πρώτες ύλες, τι άλλο πιθανόν θα παρασκευαστεί παράλληλα με την αιθανόλη μέσα σε εκείνον τον αντιδραστήρα του εργοστασίου πετροχημικών. Υπάρχουν υπόνοιες ότι σ’ αυτή τη βιομηχανική αιθανόλη υπάρχουν και ελάχιστες έως μη ανιχνεύσιμες ποσότητες άλλων ουσιών που πιθανόν να είναι καρκινογόνες. Και οι μέν τοξικές ουσίες εντοπίζονται εύκολα π.χ. με in vivo δοκιμασίες (σε ζωντανούς οργανισμούς), οι καρκινογόνες όμως έχουν συσσωρευτική δράση και τα αποτελέσματά τους μπορεί να εμφανιστούν μετά από δεκάδες χρόνια. Και δεν είναι μόνο αυτό.
Η πετροχημεία μπορεί να σου φτιάξει προϊόν διαφόρων βαθμών καθαρότητας με την ανάλογη οικονομική επιβάρυνση φυσικά. Έτσι όταν θέλεις αιθανόλη για χρωματουργία δεν έχεις λόγο να πληρώσεις την αξία της καθαρότητας 99,99%. Γι’ αυτό λοιπόν η νομοθεσία παγκοσμίως έχει διαχωρίσει την αιθανόλη σε δύο μεγάλες κατηγορίες: την βιομηχανική αιθανόλη και τη αιθανόλη ποτοποιίας (βρώσιμη), όπου από την πρώτη απαγορεύεται αυστηρά η παρασκευή τροφίμων ενώ η δεύτερη φορολογείται δραματικά. Ο ασυνείδητος ποτοποιός που θα σας πλασάρει τη vodka μαϊμού τι αιθανόλη χρησιμοποιεί;
αιθένιο + νερό → αιθανόλη.
Απλά πράγματα. Χρειάζονται κάποιοι καταλύτες βέβαια...Αλλά τι καθαρότητας είναι οι πρώτες ύλες, τι άλλο πιθανόν θα παρασκευαστεί παράλληλα με την αιθανόλη μέσα σε εκείνον τον αντιδραστήρα του εργοστασίου πετροχημικών. Υπάρχουν υπόνοιες ότι σ’ αυτή τη βιομηχανική αιθανόλη υπάρχουν και ελάχιστες έως μη ανιχνεύσιμες ποσότητες άλλων ουσιών που πιθανόν να είναι καρκινογόνες. Και οι μέν τοξικές ουσίες εντοπίζονται εύκολα π.χ. με in vivo δοκιμασίες (σε ζωντανούς οργανισμούς), οι καρκινογόνες όμως έχουν συσσωρευτική δράση και τα αποτελέσματά τους μπορεί να εμφανιστούν μετά από δεκάδες χρόνια. Και δεν είναι μόνο αυτό.
Η πετροχημεία μπορεί να σου φτιάξει προϊόν διαφόρων βαθμών καθαρότητας με την ανάλογη οικονομική επιβάρυνση φυσικά. Έτσι όταν θέλεις αιθανόλη για χρωματουργία δεν έχεις λόγο να πληρώσεις την αξία της καθαρότητας 99,99%. Γι’ αυτό λοιπόν η νομοθεσία παγκοσμίως έχει διαχωρίσει την αιθανόλη σε δύο μεγάλες κατηγορίες: την βιομηχανική αιθανόλη και τη αιθανόλη ποτοποιίας (βρώσιμη), όπου από την πρώτη απαγορεύεται αυστηρά η παρασκευή τροφίμων ενώ η δεύτερη φορολογείται δραματικά. Ο ασυνείδητος ποτοποιός που θα σας πλασάρει τη vodka μαϊμού τι αιθανόλη χρησιμοποιεί;
Πως θα εντοπίσουμε το ποτό μπόμπα.
Όταν είναι καλοκαιράκι, είστε στο μπαράκι της παραλίας βλέπετε εκείνο το απίθανο φεγγάρι και ακούτε τη μουσική που ευφραίνει καρδίας δεν μπορείτε να το εντοπίσετε! Και αν έχετε πιει και κάνα δυο ποτηράκια δεν έχετε καμιά απολύτως ελπίδα. Την άλλη μέρα θα καταλάβετε τι πίνατε.Το αναλυτικό όργανο χημείας που έχετε επάνω σας όταν θα πάτε το καλοκαίρι στα νησιά είναι η γεύση σας, αλλά και η όσφρηση σας και η όραση. Για να τις χρησιμοποιήσετε όμως πρέπει να μάθετε ποιο είναι το ποτό που πίνετε, ποια είναι η γεύση του, το άρωμά του, το χρώμα του, το μπουκάλι του. Αν το ξέρετε το ποτό σας μπορείτε να καταλάβετε αν αυτό που σας φέρνουν είναι αυθεντικό. Άσε που ο καλός μπάρμαν όταν του πείτε “ένα ουίσκι Johnnie-Walker με κόκκινη ετικέτα”, αμέσως θα ψιλιαστεί ότι κατά πάσα πιθανότητα το ξέρετε το ποτό και δεν τον παίρνει να σας πλασάρει τη μαϊμού.
Η μπόμπα στα κοκτέιλ.
Λίστα σωτηρίας.
Για να προστατευθείτε από τα κακά «συναπαντήματα», ακολουθήστε τις συμβουλές του Drinkaware:
- Να προμηθεύεστε αλκοόλ μόνο από αξιόπιστα καταστήματα (π.χ. σούπερ μάρκετ, κάβες)
- Να αποφεύγετε τα υπερβολικά φθηνά ποτά, ιδίως όταν σας τα προσφέρουν πλανόδιοι πωλητές ή δεν βρίσκονται σε κοινή θέα σε ένα κατάστημα αλλά προσφέρονται «ειδικά» σε εσάς.
- Να μάθετε τις ετικέτες των ποτών που πίνετε. Διαβάστε τες προσεκτικά (ακόμα και τα ψιλά γράμματα) και ψηλαφίστε τες ώστε, αν σας προσφερθεί μπουκάλι με ποτό, να ξέρετε κατά πόσον φέρει γνήσια ετικέτα (τα ορθογραφικά λάθη, λ.χ., είναι πολύ ύποπτη ένδειξη στα παράνομα ποτά, το ίδιο και η κακή ποιότητα του χαρτιού της ετικέτας).
- Στα μπαρ μην πίνετε ποτέ ποτό από μπουκάλι που ήδη είναι ανοιγμένο. Να ζητάτε να σας σερβίρεται το ποτό σας από κλειστό μπουκάλι που θα είναι σφραγισμένο και θα το ανοίξουν μπροστά σας, αφού πρώτα το ελέγξετε εσείς.
- Αν έχετε στο κινητό το app που σκανάρει τους γραμμωτούς κώδικες (barcodes), σκανάρετε τον κωδικό του μπουκαλιού για να βεβαιωθείτε ότι είναι γνήσιος.
- Βεβαιωθείτε ότι το μπουκάλι δεν έχει «κατακάθια» (θα τα δείτε εύκολα σε μία βότκα, η οποία είναι το ποτό που συχνότερα παρασκευάζεται παράνομα).
- Να μυρίζετε και να δοκιμάζετε το ποτό σας, πριν το πιείτε όλο. Αν μυρίζει περίεργα ή δεν έχει κανονική γεύση, μην το καταναλώσετε. Εξαιρετικά ύποπτη είναι η μυρωδιά του βερνικιού ή του ασετόν.
- Να προμηθεύεστε αλκοόλ μόνο από αξιόπιστα καταστήματα (π.χ. σούπερ μάρκετ, κάβες)
- Να αποφεύγετε τα υπερβολικά φθηνά ποτά, ιδίως όταν σας τα προσφέρουν πλανόδιοι πωλητές ή δεν βρίσκονται σε κοινή θέα σε ένα κατάστημα αλλά προσφέρονται «ειδικά» σε εσάς.
- Να μάθετε τις ετικέτες των ποτών που πίνετε. Διαβάστε τες προσεκτικά (ακόμα και τα ψιλά γράμματα) και ψηλαφίστε τες ώστε, αν σας προσφερθεί μπουκάλι με ποτό, να ξέρετε κατά πόσον φέρει γνήσια ετικέτα (τα ορθογραφικά λάθη, λ.χ., είναι πολύ ύποπτη ένδειξη στα παράνομα ποτά, το ίδιο και η κακή ποιότητα του χαρτιού της ετικέτας).
- Στα μπαρ μην πίνετε ποτέ ποτό από μπουκάλι που ήδη είναι ανοιγμένο. Να ζητάτε να σας σερβίρεται το ποτό σας από κλειστό μπουκάλι που θα είναι σφραγισμένο και θα το ανοίξουν μπροστά σας, αφού πρώτα το ελέγξετε εσείς.
- Αν έχετε στο κινητό το app που σκανάρει τους γραμμωτούς κώδικες (barcodes), σκανάρετε τον κωδικό του μπουκαλιού για να βεβαιωθείτε ότι είναι γνήσιος.
- Βεβαιωθείτε ότι το μπουκάλι δεν έχει «κατακάθια» (θα τα δείτε εύκολα σε μία βότκα, η οποία είναι το ποτό που συχνότερα παρασκευάζεται παράνομα).
- Να μυρίζετε και να δοκιμάζετε το ποτό σας, πριν το πιείτε όλο. Αν μυρίζει περίεργα ή δεν έχει κανονική γεύση, μην το καταναλώσετε. Εξαιρετικά ύποπτη είναι η μυρωδιά του βερνικιού ή του ασετόν.
Το Ελληνικό κρασί δεν είναι ποτέ μπόμπα.
Εικόνες:
Δύο ποτήρια στη θάλασσα: Υπό AlexSky, https://cdn.pixabay.com/photo/2016/09/03/13/41/beach-1641693_960_720.jpg
Σοφία Λόρεν: http://www.ydrainfo.gr/ydraplirofories/ydraistoria/topaidikaitodelfini/index.html
Σοφία Λόρεν: http://www.ydrainfo.gr/ydraplirofories/ydraistoria/topaidikaitodelfini/index.html
Μαρμάρινη πλάκα: By Unknown - Jastrow (2007), Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2074311
Ούζα: http://www.greekcreations.gr/images/C/ouzo-04.jpg
Ούζα: http://www.greekcreations.gr/images/C/ouzo-04.jpg
Απόσταξη: Public Domain, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=4750774
Μεθανόλη Δηλητήριο: https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7DAsBRB9DJfHREQDzRsi8J1a2Bu1MFkPiJXZmfBQ2tNJ-D4PbmxOkjgMFwUFgOuGbln5ogMZbpA_7Pq4LRniEEwD_hEh6uRZBj-WmgSeg_CvWHL7-MK9bXQWuB32b9pk_xAYhWYNTwTc/s1600/methanol-660x330.jpg
Χάλκινος αποστακτήρας: https://www.bitterbooze.com/wp/wp-content/uploads/2014/10/tsipouro2.jpg
By The following image was found on The University of Massachusetts server, available on this website http://colossus.chem.umass.edu/chandler/ch112/, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=76713766
Βιομηχανική απόσταξη: By Scott E. Harris - Original photograph from Scott E. Harris, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10939483
https://magicstore.gr/15548-home_default/fuel-up-dianemitis-potou.jpg
Βαρελόφρονες:https://www.mycomics.gr/romantso/varelofrones%2005.JPG
Μεθανόλη Δηλητήριο: https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7DAsBRB9DJfHREQDzRsi8J1a2Bu1MFkPiJXZmfBQ2tNJ-D4PbmxOkjgMFwUFgOuGbln5ogMZbpA_7Pq4LRniEEwD_hEh6uRZBj-WmgSeg_CvWHL7-MK9bXQWuB32b9pk_xAYhWYNTwTc/s1600/methanol-660x330.jpg
Χάλκινος αποστακτήρας: https://www.bitterbooze.com/wp/wp-content/uploads/2014/10/tsipouro2.jpg
By The following image was found on The University of Massachusetts server, available on this website http://colossus.chem.umass.edu/chandler/ch112/, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=76713766
Βιομηχανική απόσταξη: By Scott E. Harris - Original photograph from Scott E. Harris, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10939483
https://magicstore.gr/15548-home_default/fuel-up-dianemitis-potou.jpg
Βαρελόφρονες:https://www.mycomics.gr/romantso/varelofrones%2005.JPG
Μπαρμαν: By Tom Purves (Tom Purves) - FlickrThis photograph was submitted to Wikimedia Commons by "Will Murray (Willscrlt)"., CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1493308
Flaming cocktails: By Nik Frey (niksan) - stock.xchng: http://www.sxc.hu/browse.phtml?f=view&id=207042 [dead link], CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26539
Κρασί: http://www.athensmagazine.gr/photos/w_800px/articles/201707/newego_large_t_1101_54200157.jpg
Κρασί: http://www.athensmagazine.gr/photos/w_800px/articles/201707/newego_large_t_1101_54200157.jpg