81-Tl Θάλλιο

Ποντικοφάρμακο και θερμόμετρα 

Τεμάχια πολύ καθαρού θάλιου σε γυάλινη αμπούλα με αργό.

Το στοιχείο 81 στον περιοδικό πίνακα είναι το θάλλιο. Το θάλλιο και οι ενώσεις του είναι τοξικές, γεγονός που περιορίζει τις χρήσεις τους, αν και στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως δηλητήριο αρουραίων και σε ορισμένους τύπους θερμομέτρων, ενώ χρησιμοποιείται ακόμα για τη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου με το σπινθηρογράφημα. 

Το  θάλλιο ανήκει στην 13η (ΙΙΙΑ) ομάδα και 6η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα. Είναι μέταλλο πολύ μαλακό, εύπλαστο και έχει αργυρόλευκο χρώμα. Το στοιχείο ανακαλύφτηκε από τον Άγγλο φυσικό Ουίλιαμ Κρουκς το 1861, ενώ η εμπεριστατωμένη μελέτη του, αποδίδεται στο Γάλλο χημικό Λαμύ το 1862. Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη θαλλός που σημαίνει νέο, τρυφερό κλαδάκι, βλαστάρι (λόγω της ευπλασίας του) και της πράσινης γραμμής στο φάσμα του που πρόδωσε την ύπαρξή του. Δεδομένου ότι οι δύο επιστήμονες ανακάλυψαν ανεξάρτητα μεταξύ τους το θάλλιο και ένα μεγάλο μέρος της εργασίας, ειδικά η απομόνωση του μετάλλου έγινε από τον Lamy, ο Crookes έπρεπε να παλέψει για να εξασφαλίσει την πατρότητα της ανακάλυψης. 
Ο Λαμύ το 1862 είχε καταφέρει να χυτεύσει ένα μικρό βόλο του μετάλλου και έτσι η Γαλλική Ακαδημία του είχε πιστώσει την ανακάλυψη. Έστειλε τον βόλο στην  Διεθνή Έκθεση του Λονδίνου το 1862 όπου δήλωσε ότι ανακάλυψε ένα νέο μέταλλο και του απονεμήθηκε μετάλλιο με τη σημείωση: "Για την ανακάλυψη μιας νέας και άφθονης πηγής θαλλίου". Ο Κρουκς έγινε έξαλλος και οι διοργανωτές της έκθεσης μετά από τις έντονες διαμαρτυρίες του απένειμαν και σ' αυτόν επίσης ένα μετάλλιο, με τη σημείωση: "Θάλλιο, για την ανακάλυψη του νέου στοιχείου". 

Το κιόσκι ενός πωλητή ποντικοφαρμάκων
σε μια αγορά στην πόλη Linxia της Κίνας

Η διαμάχη μεταξύ των δύο επιστημόνων συνεχίστηκε και το 1863 και έλαβε τέλος όταν ο Crookes εξελέγη Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας, τον Ιούνιο του 1863. Αναφέρεται ανεπίσημα ότι ο Lamy τελικά απέδωσε την ανακάλυψη στον Crookes.

Το θειϊκό θάλλιο χρησιμοποιήθηκε τακτικά σαν δηλητήριο εναντίον των τρωκτικών στα 1900. Φυσικά, η διαθεσιμότητά του ως δηλητήριο αρουραίων το έκανε επίσης άμεσα διαθέσιμο σε όλους τους ενδεχόμενους δηλητηριαστές. Το θάλλιο είναι θανατηφόρο για τους ανθρώπους. Η επαφή με το δέρμα είναι επικίνδυνη και είναι ύποπτο καρκινογενέσεων. Μεταξύ των συνεπειών της δηλητηρίασης από θάλλιο είναι η τριχόπτωση καθώς και βλάβες σε περιφερικά νεύρα, τα θύματα αισθάνονται σαν να περπατάνε σε καυτά κάρβουνα. Οι περιπτώσεις τόσο των τυχαίων όσο και των σκοπούμενων ανθρωποκτονικών δηλητηριάσεων με θειϊκό θάλλιο αυξήθηκαν κατά τις δεκαετίες μετά την εισαγωγή του. Σήμερα, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1970, η χρήση του σαν ποντικοφάρμακο απαγορεύεται σε πολλές χώρες, αν και ορισμένες χώρες εξακολουθούν να επιτρέπουν τη χρήση του. 

Στεφανιαία καρδιακή νόσος. Σπινθηρογράφημα με
θάλλιο χρησιμοποιείται για τη διάγνωση

Το θάλλιο μπορεί να αναμιχθεί με τον υδράργυρο στα θερμόμετρα για να μετρήσει τις θερμοκρασίες κάτω από -60 ° C. Τα θερμόμετρα που περιέχουν μόνο υδράργυρο δεν είναι σε θέση να μετρήσουν τέτοιες χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς ο υδράργυρος παγώνει στους -39 ° C. Το θάλλιο που διαλύεται  προκαλεί την ταπείνωση του σημείου πήξεως, κάτι ανάλογο με το αλάτι στους πάγους των δρόμων. Αυτή η χρήση είναι πλέον ασυνήθιστη, καθώς τα θερμόμετρα υδραργύρου έχουν σιγά σιγά σταματήσει . 

Σήμερα, η τοξικότητα του θαλλίου έχει περιορίσει το μεγαλύτερο μέρος της χρήσης του. Ωστόσο, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στη βιομηχανία ηλεκτρονικών σε ημιαγωγούς και φωτοαντιστάσεις. Αυτό αντιπροσωπεύει το 60-70% της παραγωγής θαλλίου. Το υπόλοιπο εξαντλείται σε εφαρμογές πυρηνικής ιατρικής και σε ορισμένους τύπους κατασκευής γυαλιού. Αξίζει να σημειωθεί ότι χρησιμοποιείται σε ένα είδος μεθόδου διάγνωσης της στεφανιαίας νόσου, το σπινθηρογράφημα. 

Πηγές

Από την Wikipedia, the free encyclopedia : thallium , Θάλλιο , 
από τη RSC:  www.rsc.org : thallium

από το : Compound Chem : thallium
από την εργασία του μαθητού : Θανάση Μ. "ΘΑΛΛΙΟ-Tl-Thallium"

Εικόνες

By W. Oelen - http://woelen.homescience.net/science/index.html, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15553200

By User:Vmenkov - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7882966
By BruceBlaus. When using this image in external sources it can be cited as:Blausen.com staff (2014). "Medical gallery of Blausen Medical 2014". WikiJournal of Medicine 1 (2). DOI:10.15347/wjm/2014.010. ISSN 2002-4436. - Own work, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=29738538

< 80-Hg Υδράργυρος                     Όλος ο Περιοδικός Πίνακας                     82-Pb Μόλυβδος >