24-Cr Χρώμιο

Ρουμπίνια, επιχρωμίωση και κίτρινα λεωφορεία

Το κόκκινο χρώμα στο ρουμπίνι οφείλεται σε
ίχνη χρωμίου μέσα στο κορούνδιο.
Κορούνδιο είναι μια κρυσταλλική μορφή του
οξειδίου του αργιλίου (Al2O3) τυπικά περιέχει ίχνη
σιδήρου, τιτανίου, βαναδίου και χρωμίου

Το στοιχείο 24 είναι το χρώμιο. Βρίσκεται στην 6η (VIB) ομάδα του περιοδικού πίνακα και στην 4η περίοδο, στην 1η σειρά των στοιχείων μεταπτώσεως, πάνω από το μολυβδαίνιο και το βολφράμιο.

Είναι επίσης το πρώτο στοιχείο του περιοδικού πίνακα, του οποίου η κατανομή των ηλεκτρονίων της θεμελειώδους κατάστασης: [Ar] 3d⁵ 4s¹ παραβιάζει την αρχή δόμησης (Aufbau). Συγκεκριμένα κατά την δόμηση (κατασκευή) του ατόμου τα ηλεκτρόνια δεν καταλαμβάνουν τα τροχιακά που έχουν την χαμηλότερη ενέργεια και έτσι ενώ η 4s υποστοιβάδα έναι μισογεμάτη προστίθενται ηλεκτρόνια στη 3d που έχει υψηλότερη ενέργεια.

Είναι το στοιχείο που δίνει στα ρουμπίνια το χρώμα τους και είναι επίσης υπεύθυνο για το χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα των σχολικών λεωφορείων.

Το χρώμα πολλών πολύτιμων λίθων  οφείλεται στην παρουσία προσμίξεων. Στην περίπτωση των ρουμπινιών, τα οποία αποτελούνται από οξείδιο του αλουμινίου, είναι οι προσμίξεις χρωμίου που τους δίνουν το χρώμα τους. Οι προσμίξεις χρωμίου επίσης συμβάλουν στο χρώμα στους αλεξανδρίτες, νεφρίτες και σπινέλιους (ορυκτό οξείδιο του μαγνησίου και του αργιλίου).

Το χρώμιο είναι πιο γνωστό από τη χρήση του στην επιχρωμίωση. Η επιχρωμίωση των μέταλλων με ένα λεπτό στρώμα χρωμίου χρησιμοποιείται όχι μόνο για να τα διακοσμήσει, δίνοντας τους εκείνο το γυαλιστερό ασημί μεταλλικό χρώμα που τα κάνει να μοιάζουν με καθρέφτη,  αλλά και για να τα προστατεύσει από τη διάβρωση.  Χρησιμοποιείται συνήθως σε εργαλεία και εξαρτήματα αυτοκινήτων.

Σχολικό λεωφορείο βαμμένο με κίτρινο του χρωμίου

Το χρώμιο επίσης το βλέπουμε στη χρήση σε μερικές χρωστικές ουσίες. Συγκεκριμένα, το παραδοσιακό κίτρινο χρώμα των σχολικών λεωφορείων προέρχεται από την κίτρινη χρωστική χρωμίου.

Το τρισθενές χρώμιο (Cr-III) πιθανώς απαιτείται σε ιχνοποσότητες για το μεταβολισμό σακχάρων και λιπιδίων, αλλά αυτό το ζήτημα παραμένει αμφισβητήσιμο. Σε μεγαλύτερες ποσότητες και σε διαφορετικές μορφές το χρώμιο μπορεί να είναι τοξικό και καρκινογόνο. Το πιο γνωστό παράδειγμα τοξικότητας του χρωμίου είναι το εξασθενές χρώμιο (Cr-VI).

Πηγές

Από την Wikipedia, the free encyclopedia : Chromium , Χρώμιο , Hexavalent chromium
από τη RSC:  www.rsc.org : chromium

από το : Compound Chem : chromium

Εικόνες

By Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=663510

Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=55488

< 23-V Βανάδιο                     Όλος ο Περιοδικός Πίνακας                     25-Mn Μαγγάνιο >