4-Be Βηρύλλιο

Σμαράγδια, διαστημικό τηλεσκόπιο κι η αλλεργία βηρυλλίωση 

Φυσικό σμαράγδι. Περιέχει βηρύλλιο.

Το βηρύλλιο βρίσκεται στο ορυκτό Βήρυλλος, οι ποικιλίες του οποίου περιλαμβάνουν το σμαράγδι (έμεραλντ) και τη γαλαζοπράσινη ακουαμαρίνα. Τα κράματά του έχουν ενδιαφέρον στην αεροδιαστημική.

Είναι το στοιχείο της 2ης ομάδας(IIA), των αλκαλικών γαιών, του περιοδικού πίνακα με ατομικό αριθμό 4, έχει 4 πρωτόνια στον πυρήνα και ατομικό βάρος 9,012 ενώ σχεδόν αποκλειστικά εμφανίζεται με τη μορφή ενός μόνο ισοτόπου του ⁹Be με 5 νετρόνια.

Ως ένα από τα μέταλλα με τη χαμηλότερη πυκνότητα, το επιχρυσωμένο βηρύλλιο χρησιμοποιήθηκε για να φτιάξουν τους 18 καθρέφτες του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb της NASA, διότι σε σύγκριση με το γυαλί, το βηρύλλιο συστέλλεται λιγότερο στη ψυχρή θερμοκρασία του διαστήματος.

Το πρώτο του όνομα, όταν ανακαλύφθηκε το 1798, ήταν γλυκίνιο, από την ελληνική λέξη γλυκύς, διότι κάποιες από τις ενώσεις του έχουν γλυκιά γεύση.

Στο πείραμα του 1932 από τον James Chadwick που αποκάλυψε την ύπαρξη του νετρονίου, ένα δείγμα βηρυλλίου βομβαρδίστηκε με ακτίνες άλφα που προέρχονταν από τη διάσπαση του ραδίου.

Χρησιμοποιείται κυρίως ως σκληρυντής σε ορισμένα κράματα, ειδικότερα στο moldamax, που είναι κράμα χαλκού-βηρυλλίου. Το βηρύλλιο χρησιμοποιείται επίσης σε υψηλού κόστους μεγάφωνα tweeter (απόδοσης υψηλών συχνοτήτων). Συναντάται στα μπαστούνια του γκολφ, τα ελατήρια ρολογιών (αντιμαγνητικό), τα γυροσκόπια, καθώς και σε διάφορες αεροδιαστημικές εφαρμογές. Χρησιμοποιήθηκε και στους κινητήρες για τους αγώνες ταχύτητας (έμβολα της Formula 1) έπειτα όμως η χρήση του απαγορεύτηκε.

Ρυθμιζόμενο κλειδί από κράμα χαλκού βηρυλλίου

Η τιμή στην αμερικανική αγορά για ράβδους από βηρύλλιο ήταν περίπου 745 δολάρια ανά χιλιόγραμμο το 2001. Από το 1998 έως το 2008, η παγκόσμια παραγωγή βηρυλλίου μειώθηκε από 343 σε περίπου 200 τόνους, εκ των οποίων 176 τόνοι (88%) προέρχονταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η εμπορική χρήση του βηρυλλίου παρουσιάζει τεχνικές προκλήσεις, εξαιτίας της τοξικότητας (ιδιαίτερα με εισπνοή) της σκόνης που το περιέχει. Το βηρύλλιο είναι διαβρωτικό για τους ιστούς και μπορεί να προκαλέσει μια χρόνια και επικίνδυνη για τη ζωή του θύματος αλλεργική ασθένεια που ονομάζεται βηρυλλίωση, σε κάποια από τα άτομα που έρχονται σε επαφή μαζί του. Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) συμπεριλαμβάνει το βηρύλλιο και τις ενώσεις βηρυλλίου στις καρκινογόνες ουσίες της κατηγορίας 1, δηλαδή στους παράγοντες που έχουμε επαρκή στοιχεία ότι είναι καρκινογόνοι. Το βηρύλλιο είναι άγνωστο αν είναι απαραίτητο ή έστω χρήσιμο για κάποια γνωστή φυτική ή ζωική μορφή ζωής.

Πηγές

Από την Wikipedia, the free encyclopedia : Beryllium , Βηρύλλιο

από τη RSC:  www.rsc.org : Beryllium

από το : Compound Chem : Beryllium

Εικόνες

Από την Wikipedia, the free encyclopedia :

By Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10141159
By Guy Immega - Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17476372

< 3-Li Λίθιον                     Όλος ο Περιοδικός Πίνακας                     5-Β Βόριο >