Σαν σήμερα στη ΧΗΜΕΊΑ : 06 Μαρτίου

Ο περιοδικός πίνακας του Ντμίτρι Μεντελέγιεφ (Dmitri Mendeleev) ανακοινώθηκε στη Ρωσική Εταιρεία Φυσικοχημείας σαν σήμερα το 1869

Αν και αυτό δεν ήταν η πρώτη προσπάθεια συστηματικής ταξινόμησης των χημικών στοιχείων, ο πίνακας του Μεντελέγιεφ ήταν μοναδικός, επιτρέποντάς την πρόβλεψη των μη ανακαλυφθέντων στοιχείων καθώς και αποκαλύπτοντας ανακρίβειες σε μερικά από τα ατομικά βάρη της εποχής.

Μια συλλογή ιστορικών πινάκων που οδήγησαν στην ανάπτυξη του σύγχρονου περιοδικού πίνακα (δεξιόστροφα από τα επάνω αριστερά). Ο  "Πίνακας απλών ουσιών" του Lavoisier. Το '' Vis Tellurique" του de Chancourtois. Ο χειρόγραφος περιοδικός πίνακας του Mendeleyev. Ένας σύγχρονος περιοδικός πίνακας. Η λίστα των ατομικών βαρών και συμβόλων του John Dalton

Ο περιοδικός πίνακας των χημικών στοιχείων είναι ένας κατάλογος, σε μορφή πίνακα, των χημικών στοιχείων, σε μια διάταξη οργανωμένη με βάση τον ατομικό αριθμό του, την ηλεκτρονική δομή και τις επαναλαμβανόμενες χημικές τους ιδιότητες. Τα χημικά στοιχεία παρουσιάζονται κατά αύξοντα ατομικό αριθμό. 
Η τυποποιημένη μορφή του πίνακα αποτελείται από μια δισδιάστατη διάταξη των χημικών συμβόλων των χημικών στοιχείων σε μορφή πίνακα, με 7 οριζόντιες γραμμές, που ονομάζονται περίοδοι, και 18 κάθετες στήλες, που ονομάζονται ομάδες, ενώ συμπληρώνεται από κάτω με 2 έξτρα οριζόντιες γραμμές που περιλαμβάνουν τις λανθανίδες και τις ακτινίδες. Ο πίνακας μπορεί επίσης να διαχωριστεί σε 4 ορθογώνιους τομείς: 

1. Τον τομέα s, που αποτελείται από τις δυο πρώτες από αριστερά ομάδες του κυρίως πίνακα, δηλαδή χωρίς τις δύο έξτρα οριζόντιες γραμμές.
2. Τον τομέα p, που αποτελείται από τις 6 πρώτες από δεξιά ομάδες του κυρίως πίνακα.
3. Τον τομέα d, που αποτελείται από τις υπόλοιπες ομάδες του κυρίως πίνακα.
4. Τον τομέα f, που αποτελείται από τις δύο έξτρα οριζόντιες γραμμές, κάτω από τον κυρίως πίνακα.

Μερικές ομάδες του περιοδικού συστήματος έχουν ιδιαίτερες ονομασίες, όπως αλκάλια(ΙΑ), αλκαλικές(ΙΙΑ) γαίες, γαίες(ΙΙΙΑ),  αλογόνα(VIIΑ) ή ευγενή αέρια (ΙΙΧΑ), ενώ οι υπόλοιπες παίρνουν απλά το όνομα του πρώτου από πάνω χημικού στοιχείου τους, για παράδειγμα ομάδα του άνθρακα. Δεδομένου ότι, εξ ορισμού, ο περιοδικός πίνακας περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες τάσεις, χρησιμεύει να αντλήσει κανείς πληροφορίες σχετικά με τις σχέσεις ανάμεσα στις ιδιότητες των χημικών στοιχείων, και να βοηθήσει ώστε να προβλεφθούν (σε κάποιον βαθμό) οι ιδιότητες των καινούργιων χημικών στοιχείων που πρόκειται να ανακαλυφθούν ή να συντεθούν τεχνικά. Από τα 118 γνωστά και αναγνωρισμένα σήμερα στοιχεία τα 94 έχουν βρεθεί στη φύση ενώ τα υπόλοιπα 24 έχουν συντεθεί στο εργαστήριο ή σε πυρηνικούς αντιδραστήρες. Ως αποτέλεσμα, ο περιοδικός πίνακας είτε στην τυποποιημένη μορφή του είτε σε διάφορες άλλες, παρέχει ένα χρήσιμο πλαίσιο για να αναλυθεί η χημική συμπεριφορά. Τέτοιου είδους πίνακες χρησιμοποιούνται ευρύτατα τόσο στη χημεία, όσο και σε άλλες επιστήμες.

Παρόλο που υπήρχαν ήδη κάποιοι πίνακες χημικών στοιχείων, όπως του Γερμανού Γιούλιους Λόταρ Μέγιερ (Julius Lothar Meyer), ο Ντμίτρι Ιβάνοβιτς Μεντελέγιεφ (Дмитрий Иванович Менделеев), το 1869, παρουσίασε τον πρώτο ευρύτατα αναγνωρισμένο περιοδικό πίνακα των χημικών στοιχείων. Ανέπτυξε τον πίνακά του ώστε να τονιστούν οι περιοδικές τάσεις των ιδιοτήτων των τότε γνωστών χημικών στοιχείων. Ο Μεντελέγιεφ επίσης προέβλεψε κάποιες ιδιότητες χημικών στοιχείων που ήταν τότε άγνωστα, που ήταν αναμενόμενο να γεμίσουν τα κενά στον πίνακά του. Οι περισσότερες από τις προβλέψεις του αποδείχθηκαν σωστές, όταν αυτά τα χημικά στοιχεία ανακαλύφθηκαν αργότερα. Ο περιοδικός πίνακας του Μεντελέγιεφ από τότε επεκτάθηκε και τελειοποιήθηκε με την ανακάλυψη ή πυρηνοσύνθεση νέων (για τότε) χημικών στοιχείων και δημιουργήθηκαν νέα θεωρητικά μοντέλα επεξήγησης της χημικής συμπεριφοράς.

Από τη: Royal Society of Chemistry (RSC)
Εικόνα: By authors described in individual files - a compilation of: files: Telluric screw of De Chancourtois.gif; A New System of Chemical Philosophy fp.jpg; Mendeleev law.jpg; Lavoisier Traité élémentaire de chimie p192.jpg; Periodic table large.svg, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=30461666

Σαν σήμερα στη ΧΗΜΕΊΑ :  06 Μαρτίου

Η προηγούμενη μέρα                      Όλος ο Χειμώνας                     Η επόμενη μέρα