Σαν σήμερα στη ΧΗΜΕΊΑ : 30 Ιανουαρίου

Ο Αμερικανός επιστήμονας Πήτερ Άγκρι (Peter Agre) γεννήθηκε σαν σήμερα το 1949

Κρυσταλλογραφική δομή της υδατοπορίνης 1
 ( AQP1 ) PDB 1j4n 

Του απονεμήθηκε το μισό από το Βραβείο Νόμπελ Χημείας το 2003 για την ανακάλυψή του των υδατοπορινών (ακουαπορίνες), οι οποίες είναι πρωτεΐνες ενσωματωμένες σε κυτταρικά τοιχώματα και που ρυθμίζουν την κίνηση του νερού. Κάθε κύτταρο αποτελείται κυρίως από νερό, και έτσι οι υδατοπορίνες απαιτούνται για να διασφαλιστεί η οργανωμένη ροή του νερού μέσω της μεμβράνης του.

Ο Πήτερ Άγκρι Peter Agre(γεννημένος 30, Ιανουαρίου, 1949) είναι ένας Αμερικανός γιατρός και μοριακός βιολόγος, διακεκριμένος καθηγητής στη Johns Hopkins Bloomberg Σχολή Δημόσιας Υγείας και το Johns Hopkins School of Medicine, και διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Johns Hopkins για την ελονοσία. Το 2003, οι Άγκρι και Ρόντερικ Μακ Κίννον (Roderick MacKinnon) μοιράστηκαν το βραβείο Νόμπελ Χημείας του 2003 για «ανακαλύψεις σχετικά με τους διαύλους στις κυτταρικές μεμβράνες» Ο Άγκρι αναγνωρίστηκε για την ανακάλυψή του στα κανάλια νερού της ύδατο-πορίνης και ο Μακ Κίννον για τους διαύλους καλίου.  Οι υδατοπορίνες είναι πρωτεΐνες δίαυλοι που μεταφέρουν μόρια νερού μέσω της κυτταρικής μεμβράνης. Το 2009, ο Agre εξελέγη πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (AAAS) και έγινε ενεργός στη διπλωματία της επιστήμης.

Το 1984, Ο Άγκρι εντάχθηκε στο Τμήμα Ιατρικής, όπου έστησε το δικό του ερευνητικό πρόγραμμα και απομόνωσε για πρώτη φορά μια υπομονάδα του πυρήνα του αντιγόνου Ρέζους (RhD) των ομάδων αίματος με μοριακό βάρος 32 kilodalton.

Κατά τη διάρκεια της μελέτης του RhD , η ομάδα του Άγκρι ανακάλυψε αναπάντεχα μια πρωτεΐνη της μεμβράνης των ερυθροκυττάρων μοριακού βάρους 28 kilodalton. Επίσης άφθονη στους σωληνίσκους των νεφρών, η πρωτεΐνη αυτή των 28kDa σχετίζεται με πρωτεΐνες διαφορετικής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένων αυτών εκ του εγκεφάλου της μύγας των φρούτων, των φακών στα μάτια των θηλαστικών, των βακτηρίων και των φυτών. Δεδομένου ότι η λειτουργικότητά της ήταν άγνωστη, ο Άγκρι συμβουλεύτηκε τον John C. Parker, πρώην καθηγητή του αιματολογίας του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, ο οποίος πρότεινε ότι αυτή η πρωτεΐνη μπορεί να είναι ο εδώ και χρόνια αναζητούμενος δίαυλος νερού υπεύθυνος για ταχείες μετακινήσεις νερού στις μεμβράνες των ερυθρών αιμοσφαιρίων και ορισμένους άλλους τύπους κυττάρων.

Η πρωτεΐνη των 28 kDa είναι τώρα γνωστή ως aquaporin-1(συντομογραφία AQP1), το αρχετυπικό μέλος μιας μεγάλης οικογένειας πρωτεϊνών διαύλου νερού. Οι υδατοπορίνες είναι "το υδραυλικό σύστημα για τα κύτταρα", δήλωσε ο Agre. Κάθε κύτταρο είναι κυρίως νερό. "Αλλά το νερό δεν βρίσκεται μόνο στο κύτταρο, αλλά κινείται μέσα και έξω από αυτό με έναν πολύ οργανωμένο τρόπο. Η διαδικασία γίνεται γρήγορα σε ιστούς που έχουν αυτές τις υδατοπορίνες ή κανάλια νερού". Για 100 χρόνια, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι το νερό ρέει απλά μέσω της κυτταρικής μεμβράνης και όντως κάποια ποσότητα νερού κάνει ακριβώς αυτό. "Αλλά η πολύ γρήγορη κίνηση του νερού μέσω ορισμένων κυττάρων δεν εξηγείται από αυτή τη θεωρία", δήλωσε ο Άγκρι.

Τον Οκτώβριο του 2003 ανακοινώθηκε ότι το Βραβείο Νόμπελ Χημείας θα πήγαινε σε δύο γιατρούς, στον Πήτερ Άγκρι και στον Ρόντερικ Μακ Κίννον, "για ανακαλύψεις σχετικά με διαύλους στις κυτταρικές μεμβράνες." Έχοντας πιστωθεί με την ανακάλυψη των διαύλων ύδατος της υδατοπορίνης, ο Άγκρι ήταν στο κρεβάτι στις 5:30 π.μ. όταν ήρθε  η κλήση από τη Στοκχόλμη. Με το που έμαθε τις ειδήσεις αργότερα, η μητέρα του απάντησε: "Αυτό είναι πολύ ωραίο, αλλά μην αφήνετε να πάρουν τα μυαλά του αέρα". Ο Μακ Κίννον, πιστώθηκε με την επίλυση της δομής και της επιλεκτικότητας των διαύλων καλίου, καθώς ταξίδευε πίσω από ένα Σαββατοκυριακάτικο ψάρεμα και έμαθε τα νέα από τους συναδέλφους του.

Από τη: Royal Society of Chemistry (RSC)
Εικόνα: By Vossman - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1445738

Σαν σήμερα στη ΧΗΜΕΊΑ :  30 Ιανουαρίου

Η προηγούμενη μέρα                      Όλος ο Χειμώνας                     Η επόμενη μέρα